Jak można zarazić się opryszczką?
Opryszczka genitalna należy do dość częstych chorób przenoszonych drogą płciową. Zarazić się można głównie poprzez kontakty seksualne z nosicielem wirusa bądź osobą chorą. Rzadziej do przeniesienia wirusa może dojść poprzez używanie tych samych przedmiotów osobistych co nosiciel, takich jak wspólny ręcznik czy korzystanie z toalet publicznych, jednak również taka droga jest prawdopodobna. Do niebezpiecznego przeniesienia wirusa na dziecko może dojść także podczas porodu naturalnego, poprzez zetknięcie noworodka ze zmianami skórnymi i śluzówkowymi kanału rodnego i zewnętrznych narządów rodnych matki.
Przyczyny opryszczki genitalnej
Opryszczkę narządów płciowych wywołują dwa typy wirusów: wirus typu 1 HSV-1, odpowiedzialny za opryszczkę wargową i połowę przypadków opryszczki narządów płciowych oraz wirus typu 2 HSV-2, główny typ HSV uważany za przyczynę powstawania opryszki genitalnej. Gdy dojdzie do zakażenia pierwotnego wirusem opryszczki, organizm nie nabywa odporności i staje się na zawsze jego nosicielem. Stąd możliwe są nawroty choroby, a jej całkowite wyleczenie nie jest możliwe. Wirus umiejscawia się w zwojach czuciowych rdzenia kręgowego i przechodzi w stan uśpienia, aż do ponownej aktywacji. Do przyczyn aktywujących wirusa należy przede wszystkim stres, a także osłabienie układu odpornościowego, przemęczenie, przegrzanie bądź wyziębienie organizmu, zmiany hormonalne i promieniowanie ultrafioletowe. Zatem aktywacji wirusa może sprzyjać korzystanie z solarium, zmiana środowiska związana z wyjazdem na wakacje, a także miesiączka czy ciąża.
Objawy opryszczki narządów płciowych
Opryszczka narządów płciowych może mieć́ bezobjawowy lub objawowy przebieg. Pierwsze, widoczne objawy opryszczki genitalnej pojawiają po 10-14 dniach. Na 3 dni przed ich pojawieniem pacjent odczuwa mrowienie, pieczenie, przeczulicę. Na zewnętrznych narządach płciowych, a także na wewnętrznej okolicy ud, pośladkach, kroczu - to jest skóra łącząca zewnętrzne narządy rodne z odbytem i jest zaliczane do zewnętrznych narządów płciowych wymienionych wyżej, skórze odbytu, a u kobiet także na szyjce macicy i w pochwie mogą̨ powstawać́ pęcherzyki, a następnie nadżerki. Zmiany są̨ bardzo bolesne, może towarzyszyć́ im gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, upławy u kobiet, ogólne osłabienie. Zakażenie pierwotne jest najbardziej bolesne. Trwa do 21 dni. Kolejne nawroty mają łagodniejszy przebieg, i trwają̨ krócej, bo zwykle 7-10dni.
Bezobjawowe rozsiewanie wirusa
Między widocznymi i odczuwalnymi nawrotami opryszczki genitalnej, mogą występować bezobjawowe okresy, w których to wirus aktywuje się w zakażonych komórkach zwojów i przemieszcza się do błony śluzowej, nie wywołując objawów klinicznych. Bezobjawowe rozsiewanie wirusa (AVS) sprawia, że chory nieświadomie przenosi wirusa poprzez kontakty seksualne. AVS jest niezwykle groźny dla noworodków. Objawowa opryszczka genitalna jest wskazaniem do wykonania cesarskiego cięcia i powodem do rozpoczęcia leczenia nowonarodzonego dziecka. W przypadku bezobjawowego rozsiewania wirusa brak wiedzy o posiadaniu wirusa powoduje, że nie ma przeciwwskazań do porodu siłami natury. Jednak zakażenie u noworodków nie zostaje na czas rozpoznane co grozi poważnymi powikłaniami u dziecka.
Leczenie opryszczki narządów płciowych
Niezbędna jest wizyta lekarska i dobór odpowiedniego leczenia. Opryszczka genitalna dotyczy miejsc intymnych i stanowi równie intymny problem, który wywołuje wiele lęków i barier związanych z chorobą. Jednak nie powinny być one przeszkodą do odbycia wizyty lekarskiej. Dostępne na rynku: preparaty bez recepty, do leczenia miejscowego, czy domowe sposoby mogą być uzupełnieniem w leczeniu farmakologicznym. Trzeba pamiętać, że takie działania jedynie łagodzą objawy choroby, jednak nie docierają do jej przyczyn. Podstawą leczenia opryszczki genitalnej stanowią leki przeciwwirusowe, dostępne na receptę, wydawane z przepisu lekarza.
Domowe sposoby pielęgnacji i łagodzenia objawów opryszczki
Opryszczka narządów płciowych wymaga szczególnej higieny. Zarażone miejsca powinny być osuszane, wskazana jest bawełniana, przewiewna bielizna. Osoba zarażona może odczuwać silny, piekący ból przy oddawaniu moczu. Dlatego dla złagodzenia bólu może spróbować oddawać mocz pod strumieniem wody. Ponadto można stosować nasiadówki o działaniu antyseptycznym, na przykład z dodatkiem nadmanganianu potasu lub sody. Warto jednak pamiętać, że wspomniane domowe sposoby jedynie łagodzą objawy i mają charakter pielęgnacyjny, a nie działają na źródło choroby.
Pomimo prowadzonych badań nad szczepionkami przeciw wirusom wywołującym opryszczkę narządów płciowych, nadal nie można mówić o skutecznym wyleczeniu wirusa a wyłącznie o działaniach profilaktyczno-terapeutycznych. Do tej pory jedynym skutecznym sposobem na objawy opryszczki genitalnej jest wizyta lekarska i podjęcie leczenia lekami przeciwwirusowymi dostępnymi na receptę. Warto zatem pokonać bariery i skorzystać z profesjonalnej pomocy lekarskiej.
Konsultacja merytoryczna: dr Joanna Sałkowska-Wanat specjalista dermatolog
