Półpasiec jest chorobą zakaźną, którą wywołuje wirus VZV. Ten sam wirus w zakażeniu pierwotnym wywołuje ospę wietrzną. Następnie przechodzi w stan uśpienia, ukryty w zwojach nerwowych komórek organizmu człowieka, aż do ponownej aktywacji. Wtedy kliniczne objawy zakażenia klasyfikowane są jako półpasiec.
Półpasiec – objawy
Zmiany o charakterze linijnie ułożonych pęcherzyków pojawiają się na jednej połowie ciała, najczęściej wzdłuż przebiegu nerwów międzyżebrowych. Wystąpienie zmian chorobowych poprzedza mrowienie, swędzenie, pieczenie i ból. Chory może odczuwać ogólne osłabienie, ból głowy, światłowstręt. Pierwsze pęcherzyki po około 3-5 dniach zasychają, tworząc strupki. Zmiany na ciele chorego utrzymują się do około 2-4 tygodni.
Wirusem VZV można zarazić się od osoby chorującej na półpasiec, gdy pojawią się u chorego pęcherzyki wypełnione płynem surowiczym pełnym wirusów. To umieszczony w nich płyn surowiczy zawiera wirusy gotowe do rozprzestrzenienia. Na zarażenie wirusem narażone są osoby, które nigdy nie chorowały na ospę wietrzną. Wirus VZV może być także niebezpieczny dla kobiet w ciąży, które nigdy nie chorowały na ospę, dla wcześniaków i osób starszych oraz dla osób po przeszczepach narządów.
Czynniki wywołujące półpaśca
Wirus VZV, który wywołuje ospę wietrzną przechodzi w stan uśpienia. Istnieje jednak szereg czynników, które mogą reaktywować wirusa. Do głównych czynników zalicza się wiek chorych i spadek odporności organizmu. Po 50 roku życia wzrasta ryzyko zachorowania na półpaśca. O ile sama choroba nie jest groźna, to ryzyko powstania stałych powikłań w starszym wieku i ich skali jest wysokie. Dlatego osoby w zaawansowanym wieku bywają hospitalizowane właśnie ze względu na ryzyko powikłań.
Czynnikiem sprzyjającym chorobie jest także obniżona odporność organizm. Może być ona konsekwencją innych chorób takich, jak: nowotwory, białaczka, HIV, chłoniaki. Ciężki przebieg półpaśca może dotyczyć także chorych po przeszczepach narządów m.in. szpiku kostnego, nerek, wątroby czy serca.
Nie do końca znane są powody, dlaczego uśpiony w dzieciństwie wirus podlega aktywacji w wieku dorosłym. Jedna z hipotez głosi, że może to wynikać ze spadku odporności organizmu, postępującego wraz z wiekiem. Zazwyczaj w życiu przechodzi się jeden epizod nawrotowy półpaśca.
Półpasiec – powikłania
Do najczęstszych powikłań półpaśca należy neuralgia popółpaścowa. Jest to przewlekły, długo utrzymujący się ból pomimo ustania zmian chorobowych. Ból ten musi utrzymywać się ponad 90 dni, aby zdiagnozowany został jako neuralgia popółpaścowa. Pacjenci twierdzą, że może utrzymywać się do kilku miesięcy bądź nawet lat. U niektórych pacjentów może utrzymywać się latami. Jest trudny do zniesienia, obniża koncentrację i jakość życia. Podczas choroby zdarzają się nadkażenia bakteryjne nadżerek po pęcherzykach, szczególnie u osób starszych, którzy mają większe kłopoty z utrzymaniem higieny rany.
Do rzadziej występujących powikłań, ale niezwykle niebezpiecznych dla starszych osób, można zaliczyć upośledzenie wzroku i słuchu, rozwój zapalenia opon mózgowych, porażenie nerwów czaszkowych w tym np. porażenie nerwu twarzowego
Półpasiec – leczenie
Gdy zaobserwowane zostaną objawy mogące wskazywać na półpaśca, należy zgłosić się niezwłocznie na wizytę lekarską. Zazwyczaj leczenie półpaśca polega na przyjmowaniu lekarstw przeciwwirusowych na bazie acyklowiru, których zadaniem jest złagodzenie objawów i skrócenie czasu choroby. W przypadku silnego bólu, stosowane są dodatkowo doustne leki przeciwbólowe. Do pielęgnacji miejsc zmienionych chorobowo zaleca się używanie łagodnych preparatów antyseptycznych, a do złagodzenia świądu i zmniejszenia obrzęku stosuje się leki antyhistaminowe.
Konsultacja merytoryczna: dr Joanna Sałkowska-Wanat specjalista dermatolog
